5 czerwca 2016

Borelioza: rodzaje, objawy, diagnostyka [borelioza, zioła - cykl informacyjny] cz. II


>>>link do cz. I (o krętkach)<<<
____________________________________________________

Przyjęło się, że są 3 stadia boreliozy:
  • wczesna - pierwsze dni/tygodnie po zakażeniu
  • wczesna rozproszona - tygodnie/miesiące po zakażeniu
  • późna - miesiące/lata po zakażeniu

We wczesnym stadium jedynym objawem może być rumień wędrujący. W drugim stadium choroba zaczyna się rozprzestrzeniać (ale nie jest jeszcze dobrze "zadomowiona"). Późne stadium to już choroba chroniczna i krętki zdążyły przejść do różnych tkanek.

Jest to bardzo uproszczony schemat, często niedokładny, ponieważ ile osób, tyle przebiegów boreliozy. Wiele zależy (przebieg choroby i jak szybko pojawią się objawy) od tego jaki jest system odpornościowy człowieka. 

  • Borrelia burgdorferi ma skłonności do bardziej toksycznych infekcji i silnych stanów zapalnych (głównie) w stawach
  • Borrelia afzelii częściej będzie wywoływać chroniczną atrofię skóry (ACA)
  • ACA może też wywołać B. garinii, ale częściej garinii będzie przyczyną neuroboreliozy


                                            DERMATOBORELIOZA                                            

***objawy skórne boreliozy***

1. Rumień wędrujący (erythema migrans = EM) pojawia się stopniowo (może być ich kilka). Jego powiększanie się oznacza, że krętki przemieszczają się przez tkanki.  EM, prawie zawsze oznacza boreliozę. Rumienie zwykle są owalne, ale mogą mieć inne kształty i różne wielkości (do 70 cm). Wysypka jest jaskraworóżowa (może być błękitno - różowa), rzadko jest boląca czy swędząca (zwykle znika sama w ciągu kilku dni - bez antybiotyków). 

*Borelioza wywołuje pierwotne i wtórne zmiany rumieniowe.
Pierwotne - pojawiają się niedługo po ugryzieniu z widoczną ranką.
Wtórne - mogą pojawić się miesiące/lata później, bez widocznej ranki, w każdym miejscu na ciele. Są to wtedy objawy późnej boreliozy.

2. Limfocytoma borelialna (BL) - zmiana skórna niebiesko - czerwona głównie na płatku małżowiny usznej u dzieci lub na sutkach dorosłych (tutaj bolesna). Podkreślam, że jest cała masa innych chorób skórnych, które przebiegają podobnie. Nawet biżuteria może wywołać takie zmiany.

3. Chroniczna atrofia skóry (ACA) - wywołuje ją najczęściej B.afzelii. Jest późnym objawem, nieleczonej boreliozy (rzadko rozwija się zaraz po ugryzieniu). Pojawiają się guzki tkankowe (typowy objaw) ulokowane głównie w obrębie stawów. Zmiany również są niebiesko - czerwone. Po latach nie leczonej atrofii skóra staje się cienka, sucha, pomarszczona, przeźroczysta. Zmniejsza się ilość gruczołów łojowych i potowych oraz pojawiają się bóle mięśniowo - szkieletowe. Antybiotyki zwykle dają radę z ACA. 
__________________________________
Borrelie produkują dużo unikatowej substancji (MMP - metaloproteinaza macierzowa), dzięki której przechodzą przez kolejne warstwy tkanek. W efekcie "pięknie" przechodzą do stawów, mocno je uszkadzając.

Problemem może być rozpoznanie odpowiedniej formy dermatoboreliozy ponieważ mają dużo wspólnych cech.


***
Co się dzieje w stawach, kiedy atakują krętki?
(nie będę szczegółowo opisywać tego procesu, bo to materiał dla mocno zainteresowanych tematem - odsyłam do mądrych źródeł :)

  • plazminogen (nie zawsze jest obecny) + MMP = GAG (glycosaminoglycan)
  • do tego należy dodać hydroxyprolin
  • w takich warunkach krętki uwalniają unikatową proteinę - Bgp (Borrelia glycoaminoglycan)
  • Bgp stymuluje GAG, który jest cukrową pożywką dla krętek i degradacja chrząstki stawowej "się kręci"
  • jeśli nie podejmie się leczenia pojawia się artroza boreliozowa (choroba zwyrodnieniowa)
  • kluczem do sukcesu jest zahamowanie produkcji MMP! 

I tak w wyniku choroby skóry można "się dorobić" choroby zwyrodnieniowej stawów. Krętki to cwane bestie i chylę czoła przed lekarzem, który potrafi szybko zdiagnozować boreliozę!

p.s. Są sytuacje, że artroza boreliozowa znika sama. Ogólnie średni czas leczenia 4 lata (jakby co, to artroza dobrze reaguje na rdest ostrokończysty i korzeń Stefanii, ale o tym jeszcze będzie post).

                                              NEUROBORELIOZA                                                

Infekcja ośrodkowego/obwodowego układu nerwowego. Początek choroby może być opóźniony lub natychmiastowy, a przebieg - łagodny lub poważny. Wszystko zależy od kondycji układu odpornościowego. 

Zaraz po zainfekowaniu, krętki wnikają do płynu mózgowo - rdzeniowego, mózgu i opon* mózgowo - rdzeniowych. Zadomawiają się zanim pojawi się na skórze rumień (7 - 14 dni). 

*Mamy 3 opony (błony), które otaczają i chronią mózg oraz rdzeń kręgowy. Zapalenie opon dotyczy zapalenia którejkolwiek z nich.

Największy problem jest w tym, że aktywne zapalenie może nie zostać wykryte podczas badań, a płyn mózgowo - rdzeniowy będzie wyglądał normalnie.

Powikłania ośrodkowego układu nerw.:
  • objawy oponowe (dotyczą sztywności karku + bóle głowy)
  • limfocytarne zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych (gromadzenie się w oponach białych krwinek)
  • podostre encefalopatie (m. in. kłopoty z pamięcią, depresja, senność w dzień, skrajna drażliwość, dezorganizacja, bóle głowy)
  • zapalenie mózgu + zainfekowany rdzeń kręgowy

***
Co się dzieje w momencie osiedlenia się krętków w "głowie"? Odsyłam, wyjątkowo zainteresowanych, lubiących immunologię, do książki Buhner'a...
***


Powikłania obwodowego układu nerw.:
  • zapalenie korzeni nerwowych
  • neuropatia nerwów czaszkowych
  • nagła utrata słuchu
  • zawroty głowy
  • zaburzenia widzenia
  • neuropatia dystalna
  • zapalenie mięśni
  • polimialgia reumatyczna
  • częste są też objawy psychiatryczne


Zwykle, chroniczną boreliozę (z udziałem obwodowego ukł. nerw.) stwierdza się 16 m-cy po infekcji, boreliozę z udziałem ośrodkowego ukł. nerw. - po 26 miesiącach. Ale objawy mogą pojawić się również po 7 dniach od zakażenia!

Znowu zaznaczam, że jest cała masa chorób, które będą mieć objawy podobne do neuroboreliozy. Mimo to, przy kombinacji podostrej encefalopatii, neuropatii obwodowej i zapalenia stawówjest spora szansa, że jest to zakażenie boreliozą. 

Jest jeszcze syndrom postboreliozowy - objawy charakterystyczne dla boreliozy, które utrzymują się po zakończeniu leczenia. Jest to efekt "zniszczonych" neuronów, które się już nie zregenerują. Głównie pojawiają się, nieodwracalne, problemy z pamięcią/płynnością mowy/uwagi/zręczności oraz lęki, zaburzenia snu.

Aha, i dodatkowo (w czasie infekcji bakteryjnej mózgu) zostaje produkowany kwas chinolinowy. Jest to toksyna, która jeszcze dodatkowo zabija komórki nerwowe.

                               BORELIOZOWE ZAPALENIE SERCA                                

Najczęstszym problemem jest częściowa blokada przedsionkowo - komorowa* (zaburzenie przewodzenia elektrycznego/bodźców). Objawy: ból w klatce piersiowej, palpitacje serca, duszności.


*Są 3 stopnie bloków przedsionkowo - komorowych. W praktyce, w przypadku bloku 1 stopnia, lekarz najczęściej zaleci okresową kontrolę. Może się zapyta o przyjmowane leki. Gratuluję lekarzowi, który w takiej sytuacji zapyta: "ugryzł Cię kleszcz?". 

                                                 BORELIOZA OCZNA                                           

Najczęstsze dolegliwości: plamy przed oczami, uczucie ucisku w gałkach ocznych, zaburzenia widzenia, choroby nerwu wzrokowego, zapalenie siatkówki/spojówki/rogówki... Ból i zaczerwienienie to główne objawy. 

                                           REAKCJE HERXHEIMERA                                       

A dokładnie Jarisha - Herxheimera (od nazwisk badaczy). Jest to moment, kiedy masowo umierają komórki bakteryjne w trakcie leczenia. Antybiotyk "wybija" sporą ilość krętek, w efekcie uwalniane toksyny (z rozpadu komórek) nasilają objawy choroby (tymczasowo). Dlatego, na początku leczenia, chory może czuć się gorzej. Te reakcje można złagodzić substancjami, które będą "wyłapywać" toksyny. 

                                                   DIAGNOSTYKA                                                  

Tu, kolejny problem. Stosowane testy często są zawodne. U niewielu osób występują mierzalne ilości przeciwciał dla Borrelii. Jeśli nie pojawił się wyraźny rumień wędrujący, praktycznie niemożliwa jest dobra diagnostyka. Konieczne są indywidualne badania. 

Najpopularniejsze testy (z krwi) na boreliozę to Elisa i Western Blot, ale nie należy na nich polegać w 100%. Obiecujący, i jak dotąd najbardziej skuteczny, jest test Phillipsa-Mattmana. Niestety jeszcze w Polsce niedostępny. 

Inna diagnostyka (wykonywana na różnych etapach leczenia):

  • przeciwciała IgM i IgG
  • test CD57+/CD3-
  • test LTT met. Elipson
  • KKI anty Borrelia burforferi IGG met. Immunoblot
  • test C6 Lyme

                                               OBJAWY BORELIOZY                                           
  • rumień wędrujący (EM)
  • liczne zmiany EM
  • chroniczna atrofia skóry właściwej
  • limfocytoma boreliozowa
  • przedłużający się stan podgorączkowy
  • wysoka gorączka, dreszcze lub pocenie się (zwykle wskazuje na koinfekcje) - o koinfekcjach będzie osobny post
  •  ogólne objawy grypopodobne
  • częste bóle głowy, sztywność karku
  • regularne, lekkie i umiarkowane, silne bóle mięśni i stawów
  • ostry, nieustający ból głowy (przy koinfekcjach)
  • paraliż Bella (częściowy paraliż twarzy)
  • dezorientacja lub trudności w myśleniu
  • zagubienie, gubienie drogi
  • oszołomienie, zamroczenie
  • huśtawki nastrojów, depresja
  • zaburzenia snu
  • słaba wytrzymałość fizyczna
  • zamazany obraz przed oczami
  • uczucie ucisku w oku
  • sztywność stawów i pleców
  • skurcze mięśni np. twarzy
  • skrzypienie i trzaski w karku
  • bóle klatki piersiowej, palpitacje serca
  • duszności, kaszel
  • dzwonienie w uszach, wrażliwość na dźwięki
  • choroba lokomocyjna, zawroty głowy, zaburzenia równowagi
  • nagła utrata słchu
  • drgawki
  • utrata/przybieranie na wadze
  • powiększone węzły chłonne (przy koinfekcji)
  • nieregularne miesiączkowanie
  • wrażliwość pęcherza moczowego
  • rozstrój żołądka i/lub bóle brzucha

                                     SZCZEPIONKA NA BORELIOZĘ                                   

UWAGA! 
Dostępne szczepionki przeciwko kleszczom to szczepionki zapobiegająca wystąpieniu kleszczowemu zapaleniu mózgu (choroba wirusowa). To zupełnie inna choroba niż borelioza. Krętek jest bakterią (to już było ustalone w pierwszym poście). 

Ale w ramach ciekawostki: w 1998 roku pojawiła się szczepionka, typowo na boreliozę. Niestety wycofano ją z rynku, że niby brak popytu. Ale ona po prostu nie działała, była źle "skonstruowana". Złożono też kilka pozwów (szczepionka pogorszyła u niektórych stan zdrowia).  

____________________________________________________________________________________________________________

[CYKL O BORELIOZIE SŁUŻY CELOM INFORMACYJNYM]