13 października 2016

WZW typu C, wątroba i odporność... [cz.2 cyklu poświęconego wątrobie]


Wirusowe zapalenie wątroby typu C (o którym był poprzedni post) niszczy nie tylko wątrobę, ale również układ odpornościowy. 

***

Wątroba pełni wiele skomplikowanych funkcji:

  • "przerabia" pokarm na energię
  • dezaktywuje wdychane i spożywane substancje toksyczne
  • wchłania i przekształca tłuszcze i witaminy
  • produkuje hormony, enzymy, aminokwasy i białka
  • oczyszcza krew z toksyn (filtrowanie to podstawa dla naszej odporności; wirus HCV trafia do wątroby właśnie z krwią)

WĄTROBA I UKŁAD ODPORNOŚCIOWY

Komórki odpornościowe powstają w szpiku kostnym. Jest 19 rodzajów takich komórek: eozynofile, neutrofile, bazofile, komórki tuczne, monocyty, makrofagi, komórki plazmatyczne, limfocyty B i 11 rodzajów limfocytów T.

Na przykład monocyty dają początek makrofagom - które usuwają z organizmu ciała obce, toksyny, wirusy itd (jeśli oglądaliście "było sobie życie" to makrofagami były odkurzacze :)

*w wątrobie znajduje się większa ilość makrofagów (komórki Kupffer'a)

Z kolei limfocyty T powstają z komórek grasicy (najważniejszy gruczoł układu odpornościowego). W przewlekłych chorobach wirusowych np przy zakażeniu HCV o grasicę trzeba dbać szczególnie. Osoby, które mają dużo tych limfocytów T, mają większą szansę, że wątroba nie uszkodzi się pod wpływem infekcji HCV. 


***

Ogólnie problemem jest wielkość wirusa HCV. Pisałam poprzednio, że jest jednym z najmniejszych wirusów świata. Dlatego komórki Kupffer'a (makrofagi) mają trudności, żeby zauważyć i "zjeść" wirusy. W takiej sytuacji układ odpornościowy "wypuszcza" przeciwciała, które "zamykają wirusy w klatce" (kompleks immunologiczny). Taka klatka (kompleks) jest już zauważalna przez układ odpornościowy.


CZYM JEST WĄTROBA

Jest największym zbiornikiem krwi i najcieplejszym organem. Wygląda jak wątroba cielęca :) Składa się z 4 płatów, które działają niezależnie od siebie. Każdy płat zbudowany jest z 50.000 zrazików (cegiełki wątroby), a każdy zrazik ma własną żyłę, kanał limfatyczny i przewód żółciowy.


Wątroba jest jedynym organem, który potrafi się zregenerować. Można usunąć operacyjnie 75% tkanki wątrobowej, a ta po 2-3 miesiącach wróci do wyjściowych rozmiarów.


PROCES FILTROWANIA

  • krew bogata w tlen dociera z serca do wątroby przez tętnicę wątrobową
  • krew "zużyta" płynie do narządu przez żyłę wrotną
  • żyła wrotna doprowadza krew bogatą w składniki pokarmowe z żołądka, trzustki, śledziony i jelit
  • krew przefiltrowana w wątrobie wraca do serca i płuc, gdzie zostanie znowu dotleniona
  • potrzebne substancje są przetwarzane w paliwo, budulec i składniki odżywcze, a toksyny są usuwane
  • wątroba nie potrafi przetworzyć wszystkich syntetycznych związków chemicznych, gromadzi je więc w tkance tłuszczowej (najczęściej)

ŻÓŁĆ
  • żółć ze zrazików przedostaje się do pęcherzyka żółciowego i przewodów żółciowych
  • nadmiar żółci gromadzi się w pęcherzyku, który wydziela ją po posiłkach, ułatwiając trawienie

Żółć składa się z soli żółciowych, cholesterolu i barwników żółciowych z domieszką lecytyny, mucyny i węglanów zasadowych. W smaku jest bardzo gorzka.

Wątroba produkuje żółć, wychwytując zużyte czerwone krwinki i rozkłada je do 2 "barwników" (produkty rozpadu hemoglobiny): bilirubiny oraz biliwerdyny. Te z kolei łączą się z innym związkiem, który sprawia, że stają się rozpuszczalne w wodzie. Bilirubina jest żółta, a biliwerdyna - zielona.


BARWNIKI ŻÓŁCIOWE


Nadają one barwę odchodom. Kiedy przewody żółciowe się zablokują, żółć nie dociera do jelit, co daje blady kał (skrajnie może być on biały).


W dwunastnicy bilirubina zmienia się w inny związek, który zostaje wchłonięty i wydalony z moczem (dlatego mocz ma żółtawą barwę). Jeśli bilirubina nie może się wydostać przez pęcherzyk żółciowy lub jest w nadmiarze produkowana przez uszkodzoną wątrobę to wnika do krwi. Efekt? Żółtaczka + "herbaciane" zabarwienie moczu.


Czasem w skórze odłożą się sole żółciowe, wtedy skóra zaczyna swędzieć (objaw niektórych chorób wątroby).


SOLE ŻÓŁCIOWE


Sole żółciowe powstają z cholesterolu i wątroba korzysta z nich non stop. Sole rozkładają w jelitach tłuszcz i witaminy (te rozpuszczalne w tłuszczach), potem wraca wszystko do wątroby i jest dalej wykorzystywane/przetwarzane.


Sole rozpuszczają też cholesterol (organizm wykorzystuje go w postaci roztworu). Jeśli mamy niedobór soli żółciowych cholesterol zamienia się (w pęcherzyku żółciowym) w kamienie żółciowe.


Trzeba o tym wiedzieć, bo chorobom wątroby (również zakażeniu HCV) towarzyszy niedobór soli żółciowych i "leniwa" żółć (cholestaza). Wiąże się to m.in. ze zmianą sposobu żywienia.



CYKL PRACY WĄTROBY 

Cykl pracy wątroby trwa 24h.


Im szybciej wątroba wytwarza i rozkłada różne związki chemiczne, tym wolniej wytwarza żółć - i na odwrót. Żółć jest niezbędna, aby trawić. W ciągu dnia jest jest więcej (najwięcej rano), a w nocy produkcja żółci spada, dlatego nie należy objadać się przed snem. Wątroba sobie z takimi obciążeniami po prostu nie radzi.


Wieczorem i w nocy wątroba przejmuje inną funkcję: tworzy skomplikowane związki chemiczne i przetwarza nagromadzone w ciągu dnia toksyny.


Zdarza się, że osoby z chorą wątrobą stają się wrażliwi na cykl pracy wątroby i budzą się o 3 nad ranem, kiedy cykl wchodzi w kolejną fazę! O tej godzinie zaczyna się wytwarzanie żółci, a około godz 15:00 spowalnia się produkcja.


Chorzy wyrwani ze snu o 3:00 rano mimo zmęczenia nie mogą zasnąć (często jest to przyczyną depresji). Tak więc należy dostosować porę snu, przyjmowanie leków i ziół do naturalnego rytmu wątroby.


[CIEKAWOSTKA]

Już w starożytności popadanie w stany melancholii uważane było za objaw chorej wątroby. Samo pojęcie melancholii oznacza "czarną żółć" i nawiązuje do chorej wątroby, która nie może wyprodukować "hormonów szczęścia".


***

Zakażenie HCV i inne choroby wątroby wiążą się z niedoborem białek (niedożywienie), podwyższonym lub obniżonym poziomem cukru we krwi, większym stężeniem tłuszczów we krwi, zaburzoną produkcją hormonów i enzymów.



***

MARSKOŚĆ WĄTROBY I HCV

Zakażenie HCV może doprowadzić do marskości wątroby.
Ogólnie winowajcą może być sam wirus lub nasz układ odpornościowy (limfocyty, które atakują wirusa, często uszkadzają też komórki wątroby). Jeśli zostaną uszkodzone również przewody żółciowe, można odczuwać bóle w okolicy wątroby (wątroba ogólnie nie boli).

Wątroba zamiast się regenerować, tworzy zbliznowacenia, co prowadzi do marskości. Im większe uszkodzenia, tym mniej zdrowych komórek zdolnych do filtrowania krwi, która w coraz mniejszej ilości dociera do narządu (co wpływa na jego wydolność).

Funkcje wątroby stopniowo zamierają. Charakterystyczne objawy to:


  • nadciśnienie wrotne (wzrost ciśnienia w wyniku nagromadzenia się krwi w żyle wrotnej)
  • obrzęki nóg
  • opuchnięty brzuch, "brzuch piwosza" (wynik gromadzenia się płynów /nawet 10 l/, związane to jest z nadciśnieniem wrotnym)

------------------
Kolejne posty, aż do końca cyklu, będą dotyczyć roślin i preparatów witaminowych w leczeniu chorób wątroby (w tym WZW typu C).