Histamina jest aminą biogenną wytwarzaną w ludzkim organizmie i pełni różne funkcje, np.: pobudza wydzielanie soku żołądkowego, wpływa na rytm snu i czuwania, może wywołać chorobę morską, jest gwałtownie uwalniana w czasie rekcji alergicznej. Występuje też w żywności.
Nadmiar histaminy w organizmie zawsze jest niepożądany, bo ma to swoje negatywne konsekwencje, np.: migrena, zatkany nos, objawy astmy, zaburzenia rytmu serca, pokrzywka, świąd skóry, niskie ciśnienie tętnicze krwi, wstrząs anafilaktyczny, dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
W normalnych warunkach fizjologicznych nadmiar histaminy jest rozkładany przez enzym DAO. Jeśli jest problem z nadmiarem histaminy tzn, że należy określić przyczynę niedoboru enzymu DAO (niedobór wrodzony / przemijający (spowodowany np. chorobą jelit) / egzogenny (spowodowany np. lekiem lub żywnością hamującą DAO).
nietolerancja histaminy to nadmiar histaminy w organizmie spowodowany niedoborem enzymu DAO lub dysproporcją między histaminą a DAO
Rozpoznanie nietolerancji histaminy zaczynamy od diagnostyki:
- ogólne badanie moczu
- enzymy wątrobowe
- morfologię z rozmazem ręcznym
- enzym DAO, histamina (po 2 tyg. diety z ograniczeniem histaminy badania należy powtórzyć!)
- nietolerancji histaminy towarzyszy niedobór witaminy B6 (w niektórych laboratoriach można ją zbadać)
Trzeba też uwzględnić ewentualne objawy ze strony jelit i żołądka (być może pomocne będzie badanie mikrobioty jelitowej) oraz należy wziąć pod uwagę, że "w parze" z nietolerancją histaminy może iść nietolerancja laktozy i/lub fruktozy.
Warto również prowadzić dzienniczek żywieniowy uwzględniając dolegliwości jakie towarzyszą w ciągu dnia ponieważ łatwiej wtedy "wyłapać" problem z histaminą (połączenie pewnych posiłków i objawów jest charakterystyczne dla nietolerancji tej substancji).
wybrane produkty, których należy unikać na diecie bezhistaminowej
- pomidory
- produkty fermentowane np. kiszona kapusta
- drożdże, ekstrakt drożdżowy
- octy (dozwolonym zamiennikiem jest ocet spirytusowy)
- pszenica
- kakao (dozwolonym zamiennikiem jest karob) - kakao nie zawiera histaminy, ale inne aminy biogenne, które mogą być problematyczne ponieważ są podobne do histaminy
- cytrusy
- alkohol
- podsuszane wędliny np. salami
- wieprzowina
- sery długo dojrzewające np. camembert
- konserwy w puszce
- dodatki spożywcze (barwniki, słodziki, wzmacniacze smaku itd.) - lista tych substancji do bezwzględnego unikania jest długa, dlatego najlepiej czytać etykiety i wybierać produkty z jak najmniejszą ilością dodatków
- zioła np.: jasnota biała, pokrzywa, tasznik pospolity
Problematyczne są też niektóre leki np. przeciwbólowe, przeciwreumatyczne, przeciwkaszlowe, nasenne, antybiotyki. Tak naprawdę 90% substancji czynnych, które są w lekach hamują działanie enzymu DAO lub uwalniają dodatkowe porcje histaminy. Dobra wiadomość jest taka, że dysponujemy zamiennikami.
Należy szczególnie uważać przy badaniach wykonywanych z tzw kontrastem. Przed badaniem należy oznajmić lekarzowi problem z histaminą ponieważ taka sytuacja wymaga podania leku przeciwhistaminowego przed podaniem środka cieniującego!
Histaminę uwalnia również stresowa sytuacja, wysiłek fizyczny, choroby jelit czy wszelkie zakażenia infekcyjne.
informacje dotyczące posiłków
- gotować zawsze "na świeżo" (nie kupujemy dań gotowych)
- produkty wyjmować z lodówki chwilę przed zjedzeniem lub gotowaniem (w temperaturze pokojowej rośnie poziom histaminy w produkcie)
- nie kupować produktów z krótkim terminem przydatności do spożycia
- wszelkie marynaty przygotowywać samodzielnie ponieważ gotowe (w większości) mają w składzie drożdże
- z napojów najlepiej wybierać wodę
- nie podgrzewać resztek obiadowych (najlepiej gotować "na bieżąco")
dieta bezhistaminowa powinna wykluczać również inne aminy biogenne (np. tyraminę, kadawerynę, putrescynę, fenyloetyloaminę) ponieważ są one podobne do histaminy