Ból głowy może być pierwotny (bez istniejącej choroby) lub wtórny (objaw choroby).
[Interna Szczeklika]
BÓL PIERWOTNY
Do bólu pierwotnego zaliczamy (zwykle są to bóle bez przyczyny chorobowej, ale wyjątki się zdarzają):
- migrenę - [o tym jak ją rozpoznać będzie w dalszej części postu]
- napięciowy ból głowy (najczęstszy wśród wszystkich znanych rodzajów bólu); [KLIK] [KLIK]
- ból trójdzielno - autonomiczny (ból silniejszy niż migrenowy, fajnie opisany tutaj [KLIK]) dzielimy na:
- ból klasterowy (zespół Hortona); zawsze po jednej i tej samej stronie; dotyczy głównie oczodołu, skroni i czoła; może być jednorazowy lub przewlekły [KLIK]
- hemikranię napadową (zespół Sjaastada); trwa krócej niż ból klasterowy, ale napady bólu są częstsze; często napady są wywoływane ruchem głowy, ból obejmuje połowę głowy, okolicę oczodołową, nad oczodołem i czołowo-skroniową. Promieniuje do karku i ramienia. Towarzyszy mu łzawienie z oka, uczucie zatkanego nosa, obrzęk powieki; ból może być jednorazowy lub przewlekły [KLIK]
- SUNCT (krótkotrwałe napady jednostronnego bólu głowy przypominającego nerwoból z przekrwieniem spojówek i łzawieniem)
- ból głowy kłujący
- kaszlowy (podczas kichania, kaszlu, śmiechu, ziewania; trwa kilka sekund)
- wysiłkowy (w czasie treningu lub po)
- ból związany z aktywnością seksualną (ból koitalny) - [KLIK]
- śródsenny (łagodny ból głowy, pojawia się nagle w nocy)
- piorunujący (gwałtowny, ciężki ból, diagnozowany po wykluczeniu wszelkich możliwych przyczyn naczyniowych, infekcyjnych i zapalnych)
- krążkowy = monetowy (jest ciągłym lub przerywanym bólem występującym wyłącznie na owłosionej skórze głowy)
PRZYCZYNY
WTÓRNEGO BÓLU GŁOWY
- uraz głowy lub szyi
- choroba naczyń wewnątrzczaszkowych lub tętnic szyjnych
- zaburzenia wewnątrzczaszkowe (inne niż choroby naczyń i tętnic)
- reakcja na substancje chemiczne
- zakażenia
- zaburzenia homeostazy
- choroby szyi, oczu, uszu, nosa, zatok przynosowych, zębów, jamy ustnej
- zaburzenia psychiczne
KRYTERIA ROZPOZNANIA
MIGRENA (bez aury)
Jeśli napad bólu poprzedzony jest zaburzeniami np. widzenia, osłabieniem mięśniowym, zaburzeniami czucia/mowy, to mamy do czynienia z migreną z aurą
*aura migrenowa - to chwilowe, trwające kilka lub kilkadziesiąt minut symptomy neurologiczne, które zazwyczaj poprzedzają bezpośrednio ból głowy.
1. > 5 napadów bóli głowy, które spełniają warunki 2. - 4. punktu
2. ból głowy trwający 4 - 72 godzin (jeśli bóle głowy są nieleczone)
3. ból głowy ma 2 (lub więcej) z 4 wymienionych cech:
- jest po jednej stronie głowy
- jest pulsujący
- ból o średniej sile
- ból nasilający się w czasie aktywności fizycznej
4. w czasie bólu głowy występuje przynajmniej 1 z wymienionych objawów:
- nudności/wymioty
- "światłowstręt" i "dźwiękowstręt"
MIGRENA PRZEWLEKŁA
1. ból głowy przez 15 dni (i więcej) w miesiącu, przez 3 (i więcej) kolejnych miesięcy
2. ból głowy trwający przez minimum 8 dni w każdym miesiącu i spełniający kryteria migreny bez aury (kryteria wyżej opisane)
BÓLE GŁOWY TRÓJDZIELNO - AUTONOMICZNE
(szczególnie klasterowe)
1. powyżej 5 napadów bólowych, które spełniają warunki punktów 2. - 4.
2. ból silny lub bardzo silny jednostronny, wokół oczu/przy skroni, trwający (bez leczenia) 15-180 minut
3. przynajmniej 1 z wymienionych cech:
- niepokój, pobudzenie
- przekrwienie spojówek, łzawienie, uczucie zatkania nosa, obrzęk powieki, pocenie się czoła/twarzy (w tej części, gdzie jest ból)
4. napady bólu głowy pojawiają się 1-8 razy dziennie
Bóle głowy w hemikraniach napadowych są częstsze (więcej niż 20 napadów bólowych w ciągu doby), ale trwają krócej (2-30 minut).
Napady SUNCT są jeszcze częstsze (do 100 na dobę) i trwają nie dłużej niż 1 minutę.
BÓL GŁOWY SPOWODOWANY NADUŻYWANIEM* LEKÓW
1. ból występuje więcej niż 15 dni w miesiącu - u osób, które dłużej niż 3 miesiące nadużywają przynajmniej 1 lek (stosowany w doraźnym leczeniu bólu głowy)
2. ból pojawia się w okresie nadużywania leku (+ punkt 3.)
3. ból ustępuje lub powraca w ciągu 2 miesięcy po odstawieniu nadużywanego leku
*nadużywanie leku, czyli przyjmowanie pojedynczego leku przeciwbólowego częściej niż 15 dni w miesiącu LUB łykanie "koktajlu tabletkowego" częściej niż 10 dni w miesiącu
ŻYWIENIE
W leczeniu migren i podobnych bóli głowy unikamy:
- kakaa i czekolady - ze względu na zawartość fenyloetyloaminy i teobrominy (jest obecna też w kawie, mocnej herbacie i yerba macie)
- amin biogennych (również wpływają na zwężanie i rozszerzanie naczyń krwionośnych głowy), które są w różnych ilościach w:
- czerwonym winie
- czerwonym mięsie
- mięsnych przetworach marynowanych, wędzonych, konserwowych
- orzeszkach ziemnych
- dodatki do żywności:
- glutaminian sodu (E 621), który będzie trudny do eliminacji, bo jest wszędzie, ale czasami wystarczy, że zrezygnujemy z produktów "w proszku" i dań "gotowych"
***
Najważniejsze, żeby jadać śniadania. Brak śniadania lub pomijanie innych posiłków to wahania glukozy, które mogą wywołać hipoglikemię. Efekt -> ból głowy
***
Nie musimy wykluczać z diety wszystkich tych produktów. Samodzielnie znajdujmy te produkty, które potęgują u nas migrenowe dolegliwości.
Jak?
Najlepiej przez kilka tygodni prowadzić codzienny dzienniczek, w którym zapisywane będą produkty zjedzone i wypite oraz samopoczucie jakie towarzyszy danego dnia.
Warto "zainteresować się" produktami z dnia, w którym pojawiły się bóle głowy i je ograniczyć lub wyeliminować.
_________________________________________________________________
Podsumowując: migrenę i inne bóle głowy diagnozuje się jak każdą inną chorobę.
Nie leczmy samodzielnie, samozwańczej "migreny", bo może to nie migrena, a objaw poważnej choroby?
Część farmaceutyków stosowanych do leczenia podobnych bóli głowy zrobionych jest na bazie alkaloidów roślinnych np. sporyszu, lepiężnika, wrotyczu. Są to substancje bardzo silne i w dużej dawce są na receptę. Choć np. wrotycz kupi się w postaci suplementu w sklepie zielarskim, ale nie każdy zareaguje na tak małe ilości alkaloidu.
Inaczej leczy się migreny łagodne, inaczej silne, jeszcze inaczej przewlekłe. Najtrudniejsze jest leczenie klasterowego bólu głowy. Łatwo "idzie" leczenie hemikranii napadowej. Inna historia to leczenie bólu spowodowanego nadużywaniem leków przeciwbólowych (doraźnych).
