Medycyna mitochondrialna cz.1

Jak przy każdym cyklu, słowo wstępu - mi.n. będzie o tym:
- czym są mitochondria
- jakich potrzebują składników, żeby pracowały prawidłowo
- co jest przyczyną nietolerancji mannitolu i sorbitolu
- co może być przyczyną chorób w przypadku kiedy lekarze "rozkładają ręce"
- co sprzyja powstawaniu wolnych rodników i jakie enzymy je zwalczają (jakich potrzeba składników, żeby nie zawiodły)
- kwasica mleczanowa
- czego objawem jest pieczenie języka i w podeszwach stóp (już się z tym kilka razy spotkałam dlatego postanowiłam o tym wspomnieć)

Przeczytaj ten post i zainteresuj się medycyną mitochondrialną!

______________________________________________________

Dotyczą Cię: bóle głowy, migrena, niedająca się wytłumaczyć nadwaga, ogromne wyczerpanie, już o poranku - zmęczenie, w środku dnia - brak sił, zgaga, nadciśnienie, osłabienie, skurcze mięśni, kamienie żółciowe, depresja, nadwrażliwość na dźwięki oraz światło, ciągłe parcie na mocz, kołatanie serca, zespół wypalenia, problemy ze snem, częste infekcje, problemy z trawieniem, niemożność zajścia w ciążę, niewyjaśnione bóle, cukrzyca...?

Większość ludzi udających się do lekarza nie ma tylko jednej choroby, albo tylko jednego objawu chorobowego. Najczęściej są one różnorodne. A jeśli jakaś choroba zostanie zdiagnozowana, wtedy często na tym się nie kończy, lecz po niej następują kolejne. Medycyna tradycyjna ciągle się zastanawia dlaczego (zwykle) nie można ustalić wspólnej przyczyny.

Przyczyna może tkwić w mitochondriach, centrach energetycznych w naszych komórkach. Gdy zostaną one zniszczone, zahamowane, albo ich metabolizm ulegnie zakłóceniu, może dojść do wystąpienia wszelkich możliwych powikłań w całym organizmie. Medycyna mitochondrialna daje szansę wsparcia zaatakowanych mitochondriów i pobudzenia ich regeneracji. Może się okazać, że przyczyna choroby, objawy i schorzenia mogą ustąpić.

MITOCHONDRIA - ŹRÓDŁA ENERGII

Mitochondria to elementy komórki wielkość bakterii (nie znajdują się one tylko w czerwonych krwinkach). Im dany organ wymaga więcej energii oraz im wyższy jest poziom jego metabolizmu, tym większa jest liczba mitochondriów w komórkach. 

Mitochondria posiadają własny materiał genetyczny, który nie jest niczym osłonięty i swobodnie "pływa" w mitochondrium (co powoduje, że jestem podatny na uszkodzenia). Jednocześnie zdolności mitochondriów do samonaprawy są ograniczone, dlatego też bardzo często występują w nich mutacje.

Każdy genom mitochondrium występuje w wielu kopiach. Jeżeli niektóre egzemplarze są uszkodzone, można to zrównoważyć pozostałymi. W ten sposób można wyrównać do 20% uszkodzeń.

Przy 40 % poziomie uszkodzeń odczuwa się spadek odporności, nietolerowanie alkoholu, nie dający się wytłumaczyć wzrost wagi itp. symptomy. Żyje się wtedy w stanie zagrożenia i nie wiedzy, że dalsze obciążenia mitochondriów (np. psychostres, infekcje, szczepienia, przyjmowanie lekarstw) mogą "rzucić organizm na kolana".

60 % poziom uszkodzeń DNA kopii mitochondriów to wartość krytyczna, która prowadzi do poważnych schorzeń np. zespołu chronicznego zmęczenia. Rezerwy energii wystarczają jedynie do funkcjonowania ważnych dla życia organów i na nic więcej. 

FUNKCJE MITOCHONDRIÓW

(opisuje to bardzo ogólnie, bo to nie jest blog biochemiczny; zainteresowani tematem na pewno "wygooglują" sobie dane procesy lub zasiądą do lektury biochemii Harper'a :] Jednak niektóre "dziwne" nazwy związków/enzymów podaję, bo będzie to miało znaczenie diagnostyczne, ale o badaniach w 2 części cyklu):

# tworzenie materiału budulcowego komórki

# oczyszczanie (usuwanie mocznika)

# zaopatrzenie w energię (i od tego zacznę)

Człowiek wytwarza energię z pożywienia (przede wszystkim z węglowodanów oraz tłuszczów). Podczas procesów trawienia zostają rozłożone na małe cząsteczki. W przypadku węglowodanów są to glukoza, fruktoza i galaktoza. Te 3 cukry mogą być przekształcane w siebie wzajemnie, a glukoza zostaje przetworzona w energię.

Mitochondria to główny producent energii w komórkach i tutaj znaczenie ma:

• proces glikolizy (glukoza zostaje rozłożona na pirogronian) oraz enzym PDH (w mitochondrium zamienia on pirogronian w acetylokoenzym A <ma on znaczenie w metabolizmie i dzięki niemu powstaje np cholesterol i hormony [KLIK]>)

Enzym wymaga do przemian witaminy B1(!), B2, kwasu alfa-liponowego i magnezu. Jeśli ich brakuje pirogronian się odkłada (można to zbadać z krwi lub moczu).

W sytuacji zupełnego zablokowania (zator) enzymu PDH (dehydrogenaza pirogronianowa) pirogronian rozkładany jest na kwas mlekowy (mleczan), ale nasz metabolizm nie uwzględnia zbyt dużych jego ilości <prowadzi to do kwasicy mleczanowej - leczy się to m.in. poprzez ograniczenie fruktozy i sacharozy>. Nadmiar mleczanu też widać w badaniach krwi <będą pojawiać się napady głodu na słodycze, wzdęcia, zgaga, napady zmęczenia>

• cykl Krebsa (jest szlakiem metabolicznym, który pozyskuje energię i przenosi ją na inne substancje; jednocześnie daje on organizmowi materiał budulcowy, głównie aminokwasy)

*cykl ten przebiega prawidłowo w obecności witaminy B1, B2, B3, B6, kwasu alfa-liponowego, wapnia i magnezu

• łańcuch oddechowy (bierze w nim udział wdychany przez nas tlen i enzymy -> powstaje woda i energia ATP <ATP jest nośnikiem energii, która jest potrzebna do procesów zachodzących w komórce>)

*w tym procesie ważna jest obecność koenzymu Q10(!), witaminy B2, B3, żelaza, magnezu, siarki, miedzi i kwasów omega-3

• rozkład kwasów tłuszczowych (beta oksydacja)

Proces ten dostarcza składników służących do wytworzenia energii w łańcuchu oddechowym czy cyklu Krebsa. Żeby kwasy tłuszczowe uległy prawidłowej przemianie potrzebne są: biotyna, magnez, witamina B2, B3, B12, B6, witamina C, żelazo, metionina, lizyna, karnityna. W wyniku nieprawidłowych przemian kwasy tłuszczowe nie będą mogły się rozłożyć i będę budować tkankę tłuszczową na przykład na brzuchu i biodrach.

• glukoneogeneza

W tym przypadku nasz organizm sam produkuje glukozę. Jest to proces konieczny do przeżycia, gdyż mózg oraz czerwone krwinki są skazane na glukozę jako "wyłącznego dostawcę energii" nocą, podczas postu, w czasie głodu.

Żeby organizm sam wyprodukował glukozę potrzebne są np. gliceryna (pochodząca z tłuszczów), niektóre aminokwasy, mangan, biotyna, magnez, witamina B12, cynk, żelazo. Proces ten może być zahamowany poprzez brak wymienionych składników, nadmiar fruktozy (wtedy pojawia się nietolerancja mannitolu i sorbitolu).

***

- w mitochondriach przebiega także proces tworzenia kwasów tłuszczowych, który wymaga witaminy B3 

- jeśli proces powstawania kwasów tłuszczowych nie funkcjonuje dobrze, to źle będzie działał łańcuch oddechowy i proces wytwarzania hemu (główny składnik hemoglobiny, tutaj potrzeba żelaza, witaminy B6, B2, cynku, glicyny). 

- dodatkowo mitochondria są odpowiedzialne za produkcję hormonów steroidowych [KLIK] 

- są miejscem gdzie powstaje cholesterol; proces ten wymaga witaminy B3 i tlenu <cholesterol jest potrzebny, żeby powstały hormony>

- rozkładają trujący amoniak na nieszkodliwy mocznik wykorzystując energię ATP (wymaga to manganu)

Wszystkie te procesy, żeby prawidłowo działały wymagają wydolnych mitochondriów

POMOC MITOCHONDRIOM

Na skutek procesów łańcucha oddechowego w mitochondriach powstają w naturalny sposób reaktywne formy tlenu (rodniki, ROS).

Im więcej energii zostanie wytworzonej w postaci ATP, tym więcej będzie ROS. Jednocześnie mitochondria są bardzo wrażliwe na rodniki. Ochronnie będą działać enzymy:

• SOD-1 (wymaga cynku, miedzi)
• SOD-2 (wymaga manganu)
• SOD-3 (wymaga cynku, miedzi)
• katalazy (wymaga żelaza)
• GSH-Px - peroksydaza glutationowa (wymaga selenu, glutationu) 

<glutation to najsilniejszy antyoksydant, który naturalnie powstaje w mitochondriach; m.in. usuwa produkty przemiany materii powstałe w wyniku działania wolnych rodników, a także toksyny wytwarzane w trakcie konsumpcji alkoholu, palenia papierosów, chemioterapii nowotworów, stosowania różnych leków oraz w czasie radioterapii>  

<do produkcji glutationu potrzeba cysteiny, glutaminy, glicyny, magnezu; z wiekiem jego poziom spada, ale można go stymulować, a nawet trzeba>

Enzymy przetwarzają agresywne ROS na nieszkodliwą wodę.

Kiedy w organizmie występuje zbyt wiele rodników, brakuje cynku/miedzi/żelaza/selenu/manganu - mitochondria zostaną uszkodzone i zaczyna brakować energii. W efekcie zaczyna brakować również glutationu [KLIK], [KLIK] (który przecież powstaje w mitochondriach), a bez niego nie zadziała enzym GSH-Px. Kolejne niedobory -> kolejne rodniki -> coraz mniej energii i w końcu sięgniemy fatalnego samopoczucia.

*dodatkowo leki p/bólowe i p/gorączkowe np. paracetamol zużywają (niepotrzebnie) glutation (który jest potrzebny m.in. do odtruwania, które zachodzi w wątrobie) co prowadzi do uszkodzeń mitochondriów

Dużej ilości ROS sprzyja też:

• palenie
• chroniczne stany zapalne
• nadmierne opalanie się
• chroniczny stres
• obciążenie metalami ciężkimi
• poddawanie się radioterapii

Objawem takich zmian jest np. zmęczenie, wyczerpanie oraz choroby.

TLENEK AZOTU - DODATKOWY STRES DLA MITOCHONDRIÓW

Tlenek azotu to gaz, który może być produkowany przez wszystkie komórki. Pełni on różne funkcje na przykład:

• odpowiada za zdolność tętnic, oskrzeli i jelit do kurczenia się, ponownego rozkurczania się i rozszerzania
• współuczestniczy w krzepnięciu krwi
• jest ważny dla rozwoju i dojrzewania nerwów
• jest częścią układu odpornościowego

Jednak tlenek ten w zbyt dużych ilościach może stać się agresywnym wolnym rodnikiem i zahamować działanie enzymów np. SOD. W efekcie będzie niszczył mitochondria i uniemożliwi pozyskanie energii. 

Witamina B12, dzięki obecności kobaltu w swojej budowie, może wychwytywać nadmiar tlenku azotu, który przyczynia się do tak zwanego stresu nitrozacyjnego (dlatego warto pilnować odpowiedniego poziomu witaminy B12).

PRZYCZYNY STRESU NITROZACYJNEGO

(nadmiaru NO) np:

• cechy dziedziczne
• trucizny (np pestycydy)
• substancje odurzające
• zanieczyszczenia powietrza
• metale ciężkie
• niedobór tlenu
• infekcje
• szczepionki
• znieczulenia
• chroniczny stres
• nadmierne obciążenie fizyczne
• przewlekłe stany zapalne
• parodontoza
• przewlekła obturacyjna choroba płuc
• otyłość brzuszna
• żywność bogata w azot
• produkty grillowane
• dieta bogata w cukier
• napromieniowanie
• dieta uboga w witaminy i pierwiastki śladowe
• dieta wegetariańska
• palenie
• nadużywanie alkoholu
• leki

Na pewno macie w swoim otoczeniu osoby, które prowadzą zdrowy tryb życia, unikają wszystkiego czego nie tolerują, stosują odpowiednie leczenie (jeśli są chorzy), wyniki mają książkowe a i tak czują się źle.

W takiej sytuacji możemy mieć do czynienia z tak zwaną wtórną mitochondriopatią, czyli uszkodzenia mitochondriów, które zostały wywołane czynnikami zewnętrznymi.

*pierwotna mitochondriopatia to podłoże genetyczne

To jak komórki i tkanki będą reagować na zmniejszoną ilość energii, będzie zależało od tego, czy dana tkanka mocno jest uzależniona od energii ATP. Na przykład komórki nerwowe są bardzo od niej zależne dlatego przy uszkodzeniu mitochondriów szybko dojdzie do pojawienia się objawów typu: brak koncentracji, słaba pamięć, błędy w pisaniu.

OBJAWY WTÓRNEJ MITOCHONDRIOPATII

Pierwsze objawy (u osób dorosłych) to na przykład:

• migrena
• cukrzyca
• demencja
• reumatyzm
• choroby serca
• alergie
• choroby jelit

TYPOWE OBJAWY

• nietolerancja alkoholu (szybkie upijanie się, czerwone plamy na twarzy i szyi, bardzo duży kac)
• zadania do wykonania są realizowane coraz gorzej
• przebieg pracy staje się wolniejszy
• rośnie ilość popełnionych błędów
• konieczne są krótkie przerwy między posiłkami (inaczej dojdzie do zmęczenia, objawów niedocukrzenia, mroczków przed oczami, rozdrażnienia) 
• ataki wilczego głodu na słodycze, niespokojny sen z obniżeniem cukru i parcie na mocz (jednak przy źle funkcjonujących mitochondriach nadmiar węglowodanów będzie pogarszał sytuację, bo będzie się zwiększała ilość mleczanu, co doprowadzić może do kwasicy mleczanowej o czym wspominałam już wyżej)
• objawami kwasicy będą: poranne bóle mięśni/ścięgien/więzadeł, zostanie zaburzony rytm dobowy (pierwszy posiłek będzie miał miejsce dopiero w południe, a zasypianie będzie się odbywało grubo po północy) 
• typowym objawem jest też rozwój podwójnej dziennej osobowości, która jedynie przed południem lub też tylko po południu czy wieczorem ma wystarczającą ilość energii do wykonywania różnych czynności
• charakterystyczna też jest nadwrażliwość na ostre światło, dźwięki o wysokim tonie (na przykład dziecięcy pisk), szybkie zmiany obrazów (na przykład w telewizji)
• silne aromaty odczuwane jako nieprzyjemne wywołują gwałtowne mdłości, zakłócenia koncentracji, ataki zawrotów głowy, takie objawy mogą się utrzymywać nawet tygodniami
• pojawia się mrowienie albo drętwienie palców rąk oraz stóp, kłucie/rwanie/pieczenie skóry (nie do wytrzymania)
• pieczenie języka oraz w podeszwach stóp
• mitochondriopata na stres reaguje nadmiernie: jakaś nieprzyjemna wymiana zdań, rozmowa przez telefon, niespodziewana wizyta prowadzą do reakcji stresowych, czemu towarzyszy błyskawiczne wyczerpanie, napięcie mięśni, roztrzepanie, zapominanie, kołatanie serca, biegunki lub brak panowania nad sobą
• rozumienie czegoś podczas, gdy w tle są jakieś dźwięki ulega ograniczeniu
• rozglądanie się i jednoczesne opowiadanie o czymś - niemożliwe
• chodzenie udaje się jedynie przy równoczesnym kontakcie wzrokowym z ziemią
• wykonywanie wielu czynności na raz - nie jest możliwe
• słaba pamięć do imion lub nazwisk
• przejęzyczenia, trudności w znajdowaniu właściwego słowa, dotychczas bogate słownictwo ulega wyraźnemu ograniczeniu
• pojawia się znaczące zmęczenie po posiłku zawierające węglowodany (śpiączka po posiłkowa)
• mitochondriopata nawet latem chodzi do łóżka w skarpetkach (zimno), a na infekcje nie reaguje gorączką

Z takimi objawami można żyć długo, nie jest się chorym z ich powodu. Jednak choroba się pojawi, kiedy wartości graniczne zahamowania funkcji mitochondriów zostaną przekroczone, czyli te 60% o których wcześniej napisałam.

U dzieci to może być wszystko, co odbiega od bycia zdrowym np.:

• ciągły płacz
• alergie i nietolerancje pokarmowe
• atopowe zapalenie skóry
• wyjątkowo częste infekcje
• bóle głowy/stawów/kręgosłupa
• opóźniony lub całkowity brak raczkowania/chodzenia czy mowy
• brak motywacji do poruszania się
• niespokojny sen, pocenie się w nocy, chrapanie
• brak apetytu podczas śniadania
• nieustannie zatkany nos
• polipy w nosie
• częste bóle uszu
• często przepisywane antybiotyki
• przymus ziewania i duże zapotrzebowanie na sen
• brak zręczności
• skurcze żołądka o niejasnej przyczynie
• częste zapalenia krtani

Mitochondria atakowane są też przez nadmiar eozynofili, które można zbadać w morfologii z rozmazem. Eozynofilia pojawia się przy wielu chorobach (np. polipy nosa i gardła, zapalenie jelit, astma, alergia, nowotwory), które można leczyć terapią mitochondrialną.

***

Gratuluję, jeśli dotarłeś do końca tego postu :)
Tzn, że temat medycyny mitochondrialnej Cię zainteresował (mam taką nadzieję). 
Wniosek nasuwa się prosty: wystarczy uzupełnić niedobory witamin i minerałów oraz ograniczyć cukier (teoretycznie jest to proste, a w praktyce?...)

***

>>>WSZYSTKIE POSTY DOTYCZĄCE MITOCHONDRIÓW [KLIK]<<<

"Medycyna mitochondrialna" dr Bodo Kukliński, dr Anja Schemionek; wyd. Vital