1 marca 2019

Zaparcia - przyczyny, diagnostyka, odżywianie, zioła



  • prawidłowa częstotliwość wypróżnień: jeden do trzech razy dziennie (stolec powinien być brązowawy, miękki, ziarnisty i wydalany bez większego wysiłku)
  • zbyt mała częstotliwość wypróżnień to ≤ 2 / tydzień
  • ciężkie zaparcie to  2 wypróżnienia / miesiąc


PRZYCZYNY, DIAGNOSTYKA

  • zaparcie idiopatyczne (dzieli się na trzy podtypy: z prawidłowym pasażem jelitowym, ze zwolnionym pasażem jelitowym oraz zaburzenie defekacji)
  • choroby jelita grubego
  • choroby odbytu i odbytnicy
  • leki
  • guzy jajnika/macicy, endometrioza
  • choroby OUN np. SM
  • choroby obwodowego układu nerwowego np. neuropatia cukrzycowa
  • choroby metaboliczne i gruczołów wewnątrzwydzielniczych np. cukrzyca, nadczynność przytarczyc, hipokaliemia
  • ciąża
  • choroby psychiczne 
  • choroby tkanki łącznej np. twardzina układowa


Do objawów, które powinny zaniepokoić zaliczamy: krew w kale lub jego czarny kolor, wyraźną zmianę rytmu i charakteru wypróżnień.

Podstawowa diagnostyka: morfologia krwi, glukoza, wapń, TSH (inne badania zleci lekarz na podstawie przeprowadzonego wywiadu).

LECZENIE


  • zmiana nawyków żywieniowych (do indywidualnej modyfikacji), podstawowe zasady: 
- 2-3 suszone owoce dziennie, do śniadania np. morele, figi, rodzynki
- produkty pełnoziarniste
- 150 g warzyw dziennie (szczególnie szpinak) i 3 świeże owoce dziennie (szczególnie kiwi, melon lub sok jabłkowy) 
- warzywa kapustne, seler, czosnek, strączki ograniczyć do 2-3 porcji na tydzień
- unikać białego ryżu, marchwi, bananów, pigwy, czekolady
- pić wodę bogato mineralizowaną
- na czczo można pić mleko
- przy uporczywych zaparciach pomocne są drobno mielone nasiona słonecznika, siemię lniane, migdały, nasiona szałwii hiszpańskiej, babka płesznik, które łagodzą zapalenie jelit
- SOK z wyciskarki (2 liście szpinaku + 1 jabłko ze skórką + 100 g suszonych śliwek + 100 g fig + 50 g rabarbaru + 50 g wiśni)

  • zioła przeczyszczające np: senes, perz właściwy, podbiał pospolity, poziewnik szorstki, przywrotnik, rdest ostrogorzki, śliwa tarnina, jałowiec, janowiec, jarzębina, kasztanowiec zwyczajny, kruszyna pospolita, siemię lniane, mydlnica lekarska (przed zastosowaniem ziół zapoznaj się z ich przeciwwskazaniami)
  • systematyczna aktywność fizyczna
  • uregulowanie wypróżnień - najlepiej rano, bez nasilonego parcia
  • odstawienie leków powodujących zaparcia (jeśli to możliwe)
  • leki, jeśli metody niefarmakologiczne nie są skuteczne
  • czasem leczenie chirurgiczne 


SKUTKI PRZEWLEKŁYCH ZAPARĆ

  • zmęczenie i ogólne złe samopoczucie
  • może dojść do rozdęcia jelit, powodującego wzdęcia, skurcze oraz nieprzyjemne gazy
  • hemoroidy i szczeliny odbytu (są bolesne i mogą wywołać krwawienie)
  • powstanie uchyłków jelita
  • powtarzające się wysilanie podczas wydalania stwardniałego kału może prowadzić do wypadania odbytnicy lub nietrzymania stolca




"Interna Szczeklika", "Zdrowe jelita to zdrowe ciało", "Zaparcia – etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie" Postępy Nauk Medycznych s1/2011, s. 33-38, "51 zaleceń dietetycznych", Henryk Różański