- prawidłowa częstotliwość wypróżnień: jeden do trzech razy dziennie (stolec powinien być brązowawy, miękki, ziarnisty i wydalany bez większego wysiłku)
- zbyt mała częstotliwość wypróżnień to ≤ 2 / tydzień
- ciężkie zaparcie to ≤ 2 wypróżnienia / miesiąc
PRZYCZYNY, DIAGNOSTYKA
- zaparcie idiopatyczne (dzieli się na trzy podtypy: z prawidłowym pasażem jelitowym, ze zwolnionym pasażem jelitowym oraz zaburzenie defekacji)
choroby jelita grubego- choroby odbytu i odbytnicy
- leki
- guzy jajnika/macicy, endometrioza
- choroby OUN np. SM
- choroby obwodowego układu nerwowego np. neuropatia cukrzycowa
- choroby metaboliczne i gruczołów wewnątrzwydzielniczych np. cukrzyca, nadczynność przytarczyc, hipokaliemia
- ciąża
- choroby psychiczne
- choroby tkanki łącznej np. twardzina układowa
Do
objawów, które powinny zaniepokoić zaliczamy: krew w kale lub jego
czarny kolor, wyraźną zmianę rytmu i charakteru wypróżnień.
Podstawowa diagnostyka: morfologia krwi, glukoza, wapń, TSH (inne badania zleci lekarz na podstawie przeprowadzonego wywiadu).
LECZENIE
- zmiana nawyków żywieniowych (do indywidualnej modyfikacji), podstawowe zasady:
- 2-3 suszone owoce dziennie, do śniadania np. morele, figi, rodzynki
- produkty pełnoziarniste
- 150 g warzyw dziennie (szczególnie szpinak) i 3 świeże owoce dziennie (szczególnie kiwi, melon lub sok jabłkowy)
- warzywa kapustne, seler, czosnek, strączki ograniczyć do 2-3 porcji na tydzień
- unikać białego ryżu, marchwi, bananów, pigwy, czekolady
- pić wodę bogato mineralizowaną
- na czczo można pić mleko
- przy
uporczywych zaparciach pomocne są drobno mielone nasiona
słonecznika, siemię lniane, migdały, nasiona szałwii
hiszpańskiej, babka płesznik, które łagodzą zapalenie jelit
- SOK z wyciskarki (2 liście szpinaku + 1 jabłko ze skórką + 100 g suszonych śliwek + 100 g fig + 50 g rabarbaru + 50 g wiśni)
- zioła przeczyszczające np: senes, perz właściwy, podbiał pospolity, poziewnik szorstki, przywrotnik, rdest ostrogorzki, śliwa tarnina, jałowiec, janowiec, jarzębina, kasztanowiec zwyczajny, kruszyna pospolita, siemię lniane, mydlnica lekarska (przed zastosowaniem ziół zapoznaj się z ich przeciwwskazaniami)
- systematyczna aktywność fizyczna
- uregulowanie wypróżnień - najlepiej rano, bez nasilonego parcia
- odstawienie leków powodujących zaparcia (jeśli to możliwe)
- leki, jeśli metody niefarmakologiczne nie są skuteczne
- czasem leczenie chirurgiczne
SKUTKI PRZEWLEKŁYCH ZAPARĆ
- zmęczenie i ogólne złe samopoczucie
- może dojść do rozdęcia jelit, powodującego wzdęcia, skurcze oraz nieprzyjemne gazy
- hemoroidy i szczeliny odbytu (są bolesne i mogą wywołać krwawienie)
- powstanie uchyłków jelita
- powtarzające się wysilanie podczas wydalania stwardniałego kału może prowadzić do wypadania odbytnicy lub nietrzymania stolca
"Interna Szczeklika", "Zdrowe jelita to zdrowe ciało", "Zaparcia – etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie" Postępy Nauk Medycznych s1/2011, s. 33-38, "51 zaleceń dietetycznych", Henryk Różański
